Η κατάρα του να έχεις φίλους καλλιτέχνες «καταραμένους» με πολυτάραχο βίο που συναρπάζει και πουλάει στο πλατύ κοινό είναι πως πολλές φορές μένεις για πάντα στη σκιά τους ακόμα και αν είσαι εξίσου ή και περισσότερο ταλαντούχος από αυτούς...
Αυτό ισχύει σ' ένα βαθμό στην περίπτωση του Chaïm Soutine, σημαντικού ζωγράφου που έζησε στο Παρίσι του Μεσοπολέμου και μοιάζει να μένει ακόμα και σήμερα στη σκιά του γνωστότερου φίλου του, του Amedeo Montigliani, ο οποίος τον έχει απεικονίσει σε πίνακες του. [Θυμήθηκα τον Soutine ψάχνοντας τις σημαντικές εκθέσεις που γίνονται στο Παρίσι αυτό τον καιρό λόγω επικείμενης επίσκεψης μέσα στην επόμενη εβδομάδα. Ομολογώ τα περισσότερα που γνώριζα για αυτόν ήταν από ένα μέτριο biopic για τον Montigliani].
Αυτό ισχύει σ' ένα βαθμό στην περίπτωση του Chaïm Soutine, σημαντικού ζωγράφου που έζησε στο Παρίσι του Μεσοπολέμου και μοιάζει να μένει ακόμα και σήμερα στη σκιά του γνωστότερου φίλου του, του Amedeo Montigliani, ο οποίος τον έχει απεικονίσει σε πίνακες του. [Θυμήθηκα τον Soutine ψάχνοντας τις σημαντικές εκθέσεις που γίνονται στο Παρίσι αυτό τον καιρό λόγω επικείμενης επίσκεψης μέσα στην επόμενη εβδομάδα. Ομολογώ τα περισσότερα που γνώριζα για αυτόν ήταν από ένα μέτριο biopic για τον Montigliani].
Ο Soutine, Ρωσοεβραίος που γεννήθηκε στη Λευκορωσία και βρέθηκε εμιγκρές στο Παρίσι, τη μήτρα των καλλιτεχνικών πρωτοποριών μέχρι το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, όπως και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες της εποχής (Marc Chagall κ.α.), γνώρισε στη σύντομη ζωή του πείνα και στερήσεις αλλά και αναγνώριση από συλλέκτες και πάτρωνες που τον βοήθησαν να επιβιώσει, όπως ο Αμερικανός Αlbert C. Barnes. Ο εν λόγω συλλέκτης αγόρασε μαζικά τους πίνακές του και τον έκανε γνωστό στην άλλη όχθη του Ατλαντικού. Όλα αυτά μέχρι να πεθάνει από επιπλοκές σε εγχείρηση μόλις στα 50 του χρόνια, το 1943, εν μέσω των διώξεων των Εβραίων από τους Ναζί στην κατεχόμενη Γαλλία που τον ανάγκασαν να κρύβεται.
Ένας άλλος έμπορος τέχνης που αναγνώρισε το ταλέντο του είναι ο Paul Guillaume, του οποίου η συλλογή από πορτρέτα που συσσώρευσε το 1922 είναι ο κορμός της έκθεσης στο μουσείο Orangerie του Παρισιού. Η έκθεση έχει τον υπότιτλο Order Out of Chaos, προσπαθώντας να αποδώσει την επικίνδυνη ισορροπία μεταξύ λογικής και τρέλας που διατρέχει τους πίνακες του Soutine και καθιστά το έργο του δυσανάλογα άγνωστο και ακατανόητο μέχρι και σήμερα.
Προσωπικά βρίσκω το έργο του πολύ κοντά στον εξπρεσιονισμό, με την αιμάσσουσα χρωματική παλέτα που χρησιμοποιεί και τις δυνατές βίαιες πινελιές, αν και δεν θεωρείται τόσο εύκολη η κατηγοριοποίησή του (άλλωστε σε όλα τα σημαντικά καλλιτεχνικά ρεύματα οι πρωτοπόροι τελικά υπερβαίνουν τα όρια και τους περιορισμούς τους).
Όσο φτάνει όμως στο κατώφλι του αφηρημένου εξπρεσιονισμού βάζοντας την αναπαράσταση σε δεύτερη μοίρα, άλλο τόσο εμπνέεται από τους σκοτεινότερους των κλασικών, δηλαδή τον Goya και το Rembrandt που μελέτησε εκτενώς στο Λούβρο ενώ ένας εξίσου παραγνωρισμένος σύγχρονός του με τον οποίο μοιράζονται την δύναμη και την εκφραστικότητα στη χρήση του χρώματος είναι ο Γερμανός εξπρεσιονιστής Emil Nolde (του κύκλου της Γέφυρας – die Brücke).
[Ακολουθεί φαινομενικά απότομη και άσχετη αλλαγή θέματος]
Στο μεταξύ πολύς θόρυβος και μπόλικο πρόμο, με cover stories σε Pitchfork και Guardian μεταξύ άλλων μέσων, έχει πέσει για το νέο πόνημα της Bat For Lashes, The Haunted Man. Αυτό που μπορώ να πω μετά από πέντε-δέκα ακροάσεις είναι πως πρόκειται για έναν πολύ καλό δίσκο που δεν ξέρω αν θα λατρέψω όσο το προ διετίας Two Suns με την τρομερή παραγωγή…
Aυτό που έκανε αίσθηση πριν τα τραγούδια, όμως, ήταν το εξώφυλλο του δίσκου, μια δουλειά του Αμερικάνου φωτογράφου Ryan McGinley με την Natasha Khan να ποζάρει γυμνή και κυρίως αρετουσάριστη (και εξύριστη όπως δηλώνει η ίδια στο Pitchfork) κουβαλώντας στους ώμους της έναν επίσης γυμνό άνδρα. Mε αφορμή το παραπάνω εξώφυλλο λοιπόν, ψάχνω παραπάνω στοιχεία για το νέο, αλλά ήδη με πολλές εκθέσεις στο ενεργητικό του, McGinley που έχει εκθέσει και στην Ελλάδα στη gallery Breeder προ διετίας. Ενώ για τα δεδομένα του καλλιτεχνικού κυκλώματος σήμερα έχει μπόλικες περγαμηνές (είναι ο νεότερος φωτογράφος με ατομική έκθεση στο Whitney Museum της Νέας Υόρκης), βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό στη σκιά του καλού του φίλου και πρόωρα χαμένου από υπερβολική δόση Dash Snow.
Για το Snow και για τον κύκλο των "καταραμένων" καλλιτεχνών της Νέας Υόρκης που αναδείχθηκε στις αρχές και τα μέσα της περασμένης δεκαετίας έχουν γραφτεί πάρα πολλά και ενδιαφέροντα (μεταξύ άλλων δείτε το τεράστιο αλλά εκπληκτικά γραμμένο προφίλ του New York Magazine εδώ). Διατηρώ ακόμα αμφιβολίες για την καθαυτό καλλιτεχνική αξία των έργων τους, αλλά είναι ενδιαφέρουσα η μελέτη τους ως μια ακόμη μόδα ανάμεσα στους συλλέκτες (μετά από τους Young British Αrtists των 90s) και ως μια ακόμη απόδειξη της ικανότητας του εμπορικού κυκλώματος της σύγχρονης τέχνης να απορροφά υποκουλτούρες όπως το graffiti (από όπου ξεκίνησαν οι Snow και Μc Ginley) και να καλοδέχεται στους κόλπους του ακόμα και τρελαμένα πρεζάκια (σαν το Snow) αν πιστεύει πως έχουν κάτι να πουν και κυρίως να πουλήσουν.
O McGinley ποτέ δεν ύπηρξε τόσο αυτοκαταστροφικός και άγριος όσο ο Snow και με τον καιρό φαίνεται πως έχει αποστασιοποιηθεί από το οργιαστικό lifestyle που αποτέλεσε και πυρήνα της θεματολογίας του τα πρώτα χρόνια της καριέρας του. Δεν είναι τυχαίες οι παρομοιώσεις με το έργο του Larry Clark και της Nan Goldin σε μια updated, πιο ηδονιστική και αυτό-αναφορική εκδοχής των 00s. Όσο και αν εξελίσσεται στυλιστικά από τις πρώτες polaroid μέχρι τα στυλισμένα set-ups πιο πρόσφατα, αγαπά το γυμνό και τη νατουραλιστική προσέγγιση της ανθρώπινης φιγούρας (βέβαια όταν οι φιγούρες αυτές είναι νέες και όμορφες τότε και ο νατουραλισμός και δήθεν τυχαίες πόζες είναι πολύ πιο ελκυστικές…) τυλιγμένη όμως σε μια ονειρική, ομιχλώδη αύρα που επιτυγχάνει με τις κατάλληλες φωτιστικές συνθήκες.
Tο δεύτερο εξώφυλλο δίσκου το οποίο είναι έργο του έτυχε να είναι ένα από τα περίπου 32 βινύλια που έχω δηλαδή το með suð í eyrum við spilum endalaust (with a buzz in our ears we play endlessly) των Sigur Ros. Πρόκειται για μια φωτογραφία από τη σειρά Ι Κnow Where the Summer Goes που αντιπροσώπευε κατά τους Ισλανδούς με τον καλύτερο τρόπο το πνεύμα του δίσκου.
Sigur Rós - 'Varúð'
[Sigur Rós 'Valtari' Mystery Film Experiment: Varúð by Ryan McGinley]
Τrivia 1: Στο ενδιαφέρον άρθρο του Pitchfork, μέρος της συνέντευξης της Bat For Lashes έχει γίνει στο βρετανικό χωριό Great Missenden, τόπο γέννησης του συγγραφέα Roald Dahl που θαυμάζει η Bat for Lashes και που φιλοξενεί ένα μικρό μουσείο αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του. Το διήγημα Skin του Dahl έχει σαν έναν από τους κεντρικούς χαρακτήρες του τον Chaïm Soutine.
Τrivia 2: Ο Ryan McGinley μιλώντας για τη μεγαλοαστική καταγωγή του Dash Snow (προέρχεται από μεγάλη αμερικανική οικογένεια μαικήνων της μοντέρνας τέχνης με ρίζες στη Γαλλία) αναφέρει πως είχε την ευκαιρία να μεγαλώσει ανάμεσα σε έργα ιερών τεράτων της σύγχρονης τέχνης όπως τoυ Ολλανδοαμερικανού Willem de Kooning, ενός από τους θεμελιωτές του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Μια από τις βασικότερες επιρροές του Willem de Koonig είναι και ο Chaïm Soutine.
Βonus Video
Sigur Rós: Varúð from Sigur Rós Valtari Mystery Films on Vimeo.
Director's Comment:"this piece is my poem to new york city. i wanted to bring a childhood innocence to the streets, through a character whose own light and wonder effects the world around her. i'm always interested in an atmosphere where dreams and reality mingle on equal terms."
Bonus Song
Belle and Sebastian: 'I Know Where the Summer Goes'
.
