Kraftwerk and The Sex Pistols

«Τα σημαντικότερα γκρουπ της δεκαετίας του ‘70?»


Είναι αδύνατο να υπερεκτιμηθεί η προσφορά αυτών των δύο στην σύγχρονη μουσική και είναι ίσως τα μόνα γκρουπ πέρα από τους Beatles για τα οποία μπορεί να λεχθεί κάτι τέτοιο. Δύο εκ διαμέτρου αντίθετες σημειολογικά, μουσικά και ιδεολογικά μπάντες οι οποίες γεννήθηκαν και ανδρώθηκαν στην πολύπαθη και πολυτάραχη (μουσικά και κοινωνικά) δεκαετία του 70.

Οι Kraftwerk δεν ήταν οι πρώτοι που παίξανε με ηλεκτρονικά όργανα. Οι Sex Pistols δεν ήταν οι πρώτοι που παίξανε αυτό που σήμερα ονομάζουμε punk. Και δεν ήταν καν οι μόνοι. Οι KW ήταν μέρος του krautrock , μιας γενιάς Γερμανών μουσικών (Can, Neu!, Faust, Tangerine Dream, κλπ) που πειραματίστηκε έντονα ξεφεύγοντας κατά πολύ είτε από τους τότε επιτυχημένους καλλιτέχνες /συγκροτήματα ή από τα πιο πειραματικά βρετανικά ή αμερικάνικα space / prog rock «αδελφάκια» τους. Οι Sex Pistols από την άλλη ήταν μέρος της βρετανικής punk σκηνής (με Clash, Damned, κλπ) και μέρος της οργής που κατέκλυζε μεγάλα κομμάτια της βρετανικής νεολαίας. Και οι δύο είχαν από πίσω κάποιον (καλώς ή κακώς εννοούμενο) «μέντορα». Από την μια ο Malcolm McLaren και από την άλλη ο Conny Plankt. Και οι δύο πάτησαν σε βάσεις που τέθηκαν παλαιότερα. Από την μία το Garage, οι Stooges, οι Who. Από την άλλη μινιμαλισμός και πειράματα με ηλεκτρονικά όργανα (π.χ. Stockhausen) που όμως είχαν μείνει σε μόνο σε ακαδημαϊκό (και άρα ελιτίστικο) επίπεδο. KW και SP είχαν λοιπόν ως αφετηρία κάτι που κάποιοι άλλοι ξεκίνησαν και από εκεί σαλπάρανε σε μουσικά, σημειολογικά και πολιτιστικά άγνωστες –τότε- θάλασσες. Τα κατορθώματα τους συνεχίζουν να επηρεάζουν ακόμα την σημερινή μουσική άμεσα ή έμμεσα.

4 Βρετανοί “punks” και 4 Γερμανοί «περφεξιονίστες» κατάφεραν ότι δεν κατάφεραν ορδές καλλιτεχνών και συγκροτημάτων από αρχής του κόσμου. Και οι δύο σύντριψαν σημειολογικά το δίπολο «καλλιτέχνης-κοινό» και την έννοια του «καλλιτέχνη», του «πεφωτισμένου», του ανθρώπου που βρίσκεται 2-3 μέτρα ψηλότερα επί σκηνής λουσμένος από φώτα και εσύ τον θαυμάζεις / τον χειροκροτείς /τον έχεις ως «είδωλο».

Από την μια η λογική “do-it-yourself”, η έννοια του περιθωριακού/ αντί-ήρωα σε αντίθεση με το «είδωλο» / star/ ήρωα / φοβερό μουσικό (π.χ Eric Clapton, Ritchie Blackmore, Robert Plant, David Bowie, Yes) αλλά και η αναρχική θεώρηση ότι οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει «καλλιτέχνης» και να εκφραστεί με όποιο μέσο μπορεί (ακόμα και ξέροντας μόλις «τρία ακόρντα»). Οι SP εξέφρασαν αυτή την τάση με πρόκληση για την πρόκληση, μηδενισμό και εκφράζοντας μουσικά το χάος.

Στον αντίποδα οι KW εθελοντικά αποκομμένοι και απομονωμένοι στο διάσημο πλέον KlingKlang στούντιο, με σχεδόν μηδενική δημόσια αυτοπροβολή και εκφράζοντας μουσικά την απόλυτη τάξη. Η έννοια του Robot, του μηχανικού υπηρέτη (βλέπε και εξώφυλλο The Man Machine) , του καλλιτέχνη χωρίς πρόσωπο ή ανθρώπινη υπόσταση ήταν το βασικό μοτίβο της «δημόσιας» εικόνας των KW, δίνοντας μια νέα διάσταση βάζοντας τον «καλλιτέχνη» ως υπηρέτη του κοινού και όχι το αντίστροφο που γινότανε μέχρι τότε.

Τελικά και οι δύο αποτέλεσαν σημαντικοί κρίκοι της μοντέρνας μουσικής μέσα σε μια δεκαετία που «κρύβει» πολύ περισσότερα μυστικά από ότι νομίζουμε και είναι θαμμένα κάτω από τόνους ανούσιου progressive rock, οικτρά παρωχημένου classic rock ή «φθηνής» (αλλά τουλάχιστον ηδονιστικής) disco/funk. Επιγραμματικά θα αναφέραμε την πρώτη γενιά Industrial συγκροτημάτων (Cabaret Voltaire, Throbbing Gristle), την γένεση του Hip Hop,της Ambient ,της Dub ή την ενηλικίωση του Heavy Metal μεταξύ άλλων.

Όλα αυτά με τον καιρό οικειοποιήθηκαν από την παμφάγα μηχανή της μουσικής βιομηχανίας, του εμπορίου και του μάρκετινγκ και έγιναν «υποκουλτούρες» που εκφράζοντας (δήθεν) το «διαφορετικό» γίνονται μια άλλη πλευρά του «ίδιου». Σήμερα μπορείς να ακούσεις χιλιάδες μοδάτα punk γκρουπάκια με βερμούδες και skates, καραβιές από ανούσια φανφαρόνικες heavy metal μπάντες, φτυαριές από ambient / new age / chill out συλλογές, τσουβάλια από απαράλλακτα ηλεκτρονικά τραγούδια, σωρούς από δήθεν industrial-αλλά-πιο-pop-δεν-γίνεται καλλιτέχνες, κλπ, κλπ, κλπ.

Αυτό σε καμιά περίπτωση δεν μειώνει την αξία των πρωτοπόρων αλλά και δεν θα πρέπει να μας απογοητεύει διότι πάντα βγαίνει ΚΑΛΗ μουσική. Συνήθως όμως δεν μας προσφέρεται απλόχερα από το ράδιο / τηλεόραση / ΜΜΕ / δισκοπωλεία ή clubs. Συνήθως πρέπει εμείς να ψάξουμε να τη βρούμε και με πολύ κόπο πολλές φορές. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι η τάση του ανθρώπου να ανακαλύπτει, να δημιουργεί και να πρωτοπορεί συνεχίζεται. Αυτή τη στιγμή, ίσως στο διπλανό διαμέρισμα ίσως στην άλλη άκρη του κόσμου, τέσσερις πιτσιρικάδες ετοιμάζουν κάτι που θα έχει το ίδιο αντίκτυπο με τους Kraftwerk ή τους Sex Pistols.